تمیز کردن مکان ها با نور

از بین بردن ویروس ها و باکتری ها با اشعه فرا بنفش

آیا نور خورشید یا به بیان دقیق اشعه فرا بنفش می تواند ویروس ها، باکتری ها و یا ویروس کرونا را از بین ببرد؟

به گزارش گالری آنلاین، در فیلم های آرمانشهرها، به تصویر کشیدن آسمانی آکنده از مه غلیظ که مانع تابش نور خورشید شده و فضای تاریک صحنه ها قاعده ای معمول است؛ چه در فیلم Blade Runner و چه در فصلی از مجموعه Black Mirror، نبود خورشید معمولاً آینده ای را نشان می دهد که زندگی در آن را ترجیح نمی دهیم. خورشید گرما بخش زمین و منبع عظیم نور است که برای بقای بسیاری از موجودات زنده ضروری است. از انرژی نور خورشید جریان الکتریسیته تولید می شود اما همچنان از بخش ناچیزی از انرژی خورشید بهره برده می شود. نور خورشید همچنین چرخه شب و روز را تنظیم می کند، که در حالات روحی ما تاثیر گذار است. اما آتش سوزی های اخیر جنگل ها و آلودگی های صنعتی در برخی از شهرهای بزرگ، نبود خورشید در پادآرمانشهر خیالی را به پدیده ای نسبتاً رایج بدل کرده که نور خورشید را از بسیاری از ساکنان زمین سلب کرده است. همزمان با شیوع بیماری کووید 19، ما در موقعیتی به سر می بریم که تعداد اندکی از نویسندگان داستان های علمی می توانستند آن را پیش بینی کنند، بنابراین فن آوری ها و راه کار های جدیدی پا به عرصه وجود گذاشته اند تا بتوانند گسترش این دشمن نامرئی را مهار کنند. آیا نور خورشید یا به بیان دقیق اشعه فرا بنفش می تواند ویروس ها، باکتری ها و یا ویروس کرونا را از بین ببرد؟


پاسخ به این پرسش آسان نیست. خورشید می تواند برخی از ویروس ها را که به مدت طولانی در معرض نور خورشید قرار می گیرند از بین ببرد. محیط هایی که چند ساعت نور خورشید را دریافت می کنند دارای رطوبت کمتری بوده که از تکثیر قارچ ها و باکتری ها جلوگیری می کند. این پدیده را اشعه فرا بنفش بر عهده دارد. در مقایسه با نور مرئی که با چشم می توان دید، اشعه فرابنفش (UV) فرکانس نوری بالاتری دارد و از آن جهت که رنگ بنفش بیشترین فرکانسی است که چشم انسان قادر به درک آن است، این نام برای آن انتخاب شده است. اشعه فرا بنفش در طیف الکترومغناطیسی بین نور مرئی و اشعه X قرار دارد.

از آنجایی که اشعه UVA و UVB ممکن است برای پوست ما مضر یاشد، بر روی برچسب های ضد آفتاب و هشدارهای تشعشعات خورشید در تابستان در باره آن ها تذکر داده شده است. پرتوهای UVA طولانی ترین طول موج (320 تا 400 نانومتر) را داشته و چون توسط لایه ازن جذب نمی شوند بیشترین میزان تابش را بر روی سطح زمین دارند. قرار گرفتن در معرض اشعه UVA به مدت طولانی با پیری و آسیب پوست ارتباط دارد. اشعه فرا بنفش باعث آفتاب سوختگی شده اما از طرف دیگر به تولید نوعی ویتامین D (ویتامین D3) نیز کمک می کند که میزان تابش این اشعه در تابستان بیشتر است که بخشی از آن توسط اتمسفر جذب می شود.

از طرف دیگر، از آنجایی که اشعه UVC کاملاً توسط لایه ازن جذب می شود به طور طبیعی در زمین یافت نمی شود. تابش اشعه UVC به ویژه در تخریب مواد ژنتیکی، چه در انسان و چه در ذرات ویروسی با خاصیت ضد باکتری، موثر است. به همین دلیل، در استریل کردن وسایل جراحی و تصفیه آب و هوا کاربرد زیادی دارد. این ضد عفونی با استفاده از لامپ های مخصوص با رنگی مایل به آبی انجام می شود که محیط را در نور غوطه ور کرده و بخش اعظمی از میکروارگانیسم های موجود را از بین می برد.

دکتر Niels Ryberg Finsen بررسی اثرات این نوع اشعه را بر عهده داشت و در سال 1904 جایزه نوبل پزشکی را به دلیل استفاده از اشعه فرا بنفش در درمان بیماری های عفونی و باکتریایی دریافت کرد.

در سال 2020، انواع لامپ های ضدعفونی کننده UVC جهت استفاده در بیمارستان ها و محیط خانگی به بازار عرضه شد. اما این محصولات باید با احتیاط و مطابق استانداردهای سازنده مورد استفاده قرار گیرند، چرا که اشعه ممکن است نسبت به انسان ها، حیوانات و گیاهان بسیار تهاجمی عمل کرده و با تداخل سلول ها باعث موتاسیون و بیماری های خطرناک شود. بنابراین، هنگام استفاده از لامپ ها، اتاق باید کاملاً خالی باشد. سیستم متروی نیویورک برای تمیز کردن خودروهای خود و همچنین برخی از شرکت های هواپیمایی و مکان هایی که از ترافیک بالا و تهویه ضعیف برخوردار بوده و مستعد شیوع بیماری هستند از این فناوری بهره می برند.

اگرچه این فناوری به خوبی شناخته شده و بطور گسترده ای از آن استفاده شده است، اما فقط از انتشار ویروس در محیط جلوگیری می کند. شکل اصلی انتقال ویروس از طریق تماس نزدیک ویروس با فرد بیمار به قوت خود باقیست، به ویژه از طریق قطرات تنفسی ناشی از سرفه، عطسه یا صحبت کردن. اما این فناوری توانسته است تا حد زیادی در جلوگیری از گسترش میکروارگانیسم های ناخواسته در فضا که می توانند باعث بیماری و حتی آسیب رساندن به مواد و ساختارها شود، موثر واقع شود. اما امروزه جهان با شیوع بیماری اخیر دچار تحول و دگرگونی شده و نگرانی هایی که مختص محیط بیمارستان و آزمایشگاه ها بود در سایر مکان ها نیز آغاز شده است. با توسعه فناوری های ایمن تر، آیا معماران مجبورند برای کمک به ایجاد فضاهای سالم در آینده از اشعه کنترل شده استفاده کنند؟

logo-samandehi