به یاد هجرت او که عرفان و فلسفه را بر بوم به تصویر کشید

نامی پتگر، نقاش و مدرس هنر، یازدهم آذر ۱۳۲۴ در تهران متولد شد. فضای هنری و فرهنگی خانواده، کودکی او را از ابتدا به گونه یی متفاوت رقم زد. او فرزند علی‌اصغر پتگر و برادرزاده جعفر پتگر از نقاشان مشهور ایرانی است. مانی و نیما پتگر نیز برادران اوهستند که هر یک از افراد این خانواده به شکلی منحصر بفرد نقش به سزایی را در هنر معاصر کشور ایفا کرده اند.

این هنرمند ابتدا تحت تأثیر پدر و عموی خود نقاشی واقع گرا را در پیش گرفت اما پس از سفر و تحصیل در اروپا به نقاشی انتزاعی روی آورد. عمده شهرت وی به دلیل فعالیت‌های آموزشی در زمینه آموزش نقاشی بوده است.

با اینکه پتگر در سفرهایی به رم، واتیکان، فلورانس و پاریس از هنر کلاسیک و مدرن اروپا بسیار آموخت با این حال همه کارهایش هم چنان ایرانی ماند و تأثیر از هنر غربی در او به گونه‌ای نبود که آثارش رنگ و بوی ایرانی خود را از دست بدهد. در آثار نقاشی و طراحی وی همواره نگاه تغزلی و عارفانه با ترکیب‌بندی و رنگ‌پردازی‌های ویژه وجود داشت و در نقاشی‌های فیگوراتیوش نیز جنبه‌هایی از تفکرات سمبولیک ارائه می شد.

چیره دستی کمال یافته او در امتزاج با پنداشتش از اساطیر به آثارش ویژگی های منحصر به فردی بخشیده است تا مخاطب را به جهانی آشنا و در عین حال بیگانه ببرد؛ مناظری ورای منظره و چهره هایی ورای صورت. علاقه او به عرفان و فلسفه شرق باعث شد تا پس از غور در مفاهیم عرفانی و شرق دور از جمله هند، تبت و بودیسم، الهامات اعتقادی مکاتب فکری که ریشه های ذنیستی داشتند را در آثارش شاهد باشیم.

در کارهای پتگر آمیزش فیگور و تجرید با عناصر سمبلیک فراوانند که نشان از شناخت دقیق او از سمبل ها دارد. اساطیر چه با خاستگاه غرب همچون یونان و رم و چه اسطوره های ایرانی همچون آناهید یا آناهیتا و کهن الگوهای تصویری، تمدن های برجسته از مضامین آثارش هستند البته با ریشه های قوی از ایرانی بودن؛ چه ایران قبل از اسلام و چه پس از اسلام از مطالب مورد علاقه او بود.

از دید این نقاش هنر در اسلام وسیله ای برای اشراق بود و همین گونه هم زیست. با نگاهی موشکافانه به طبیعت و محیط اطرافش نه فقط شاهد ظاهر آنها بود بلکه در پی آنی می گشت که جوهر روح طبیعت باشد. چشم اندازهایش که مقطع مهمی از آثار او هستند از جمله درخت، صخره، آسمان، آب و رود... ولی نه آنطور که در این جهان است؛ شاید از نظر او کمال مطلق را در طبیعت می توان یافت و او آن گونه که می دید، می ساخت.

پس از سال ها تدریس در تهران به نوشهر هجرت کرد تا به دور از قیل و قال شهر در آغوش سبزه ها و باران های تند به تند فضای جدیدی بسازد. هجرت او مسلماً ناشی از عزلت طلبی نبود چرا که آنجا هم هنردوستان گردش جمع شدند و شاید بتوان به صراحت گفت نامی فصل جدیدی را در نوشهر برای هموطنان خطه شمال رقم زد که فقط با اسم نامی پتگر شروع شد.


جلسات نقد و بررسی آثار نقاشان غربی مکاتب فکری و فلسفی غرب، تاریخ ایران باستان، سمبل های معماری و ارتباط آن با کهن الگوها، شناخت هنر در اسلام، ارتباط قلمروهای فکری و هنری بین غرب و شرق، برخورد عمیق با معانی واژه ها، ارتباط بین هنر، موسیقی و ریاضیات و بسیاری دیگر از تعلیمات جانبی نقاشی همواره برپا بود.نگاه تغزلی اش به انسان خصوصاً زن همانند جلوه ای از مادر، زمین، خاک از نشان های برجسته آثارش است و می توان گفت قسمت اعظم آثار وی به دلیل داشتن همین مفاهیم (در بخش فیگورها) هنوز نمایش عمومی زیادی نداشته تا علاقه مندان بتوانند تمامی آثار او را در نمایشگاه ها ببینند.اما همین نکته هم مانع خلق آثارش با مضامین انسانی در قالب فیگوراتیو نبود.

او بدون ادعا قلم می زد و خوب می دانست چه می کند و کجا می رود.

او به عالمی وصل بود که همچون پیام آوران قرن حاضر برای خود ماموریتی را مفروض داشت که بر انجامش همت ها کرد و نسلی را مرهون نگاه دقیق و اثر بخشش باقی گذاشت. قامت بلند، باوقار و صدای دلنشین او حضوری بود که هنرجویانش مسحور کلامش شوند و مشتاقانه پای صحبت های او بنشینند. او سخنوری بی بدیل بود که جا و بی جا حرف نمی زد. اصراری بر افاضله علم و دانش نداشت. ولی بر جایی که مستعد و جوینده می یافت، می بارید و می بارید تا شاید به مخاطب خاطرنشان کند که تو تا چه حد تشنه ای؛ فقط تشنگی را به یاد هنرجو می انداخت بعد گام به گام به سوی عطش می رفت تا با سیراب کردن او را از سراب برهاند.

نامی قالب های فکری گذشته و جدید، نگاه های متعصبانه عاری از کشف و شهود و یکسونگری را به چالش می کشاند و در این جدال تلنگرهایی به ذهن هنرجویان می زد تا آنها را هم پرسشگر بار آورد.

وی از تجربه‌هایی که از تدریس در دانشگاه‌ها یا آموزشگاه شخصی خود کسب کرده بود در تبیین حقانیت بروز جلوه‌های بینش انسانی و معنوی در هنر بهره جسته و مقالاتی در این زمینه انتشار داده و نیز در برنامه‌های تلویزیونی در رابطه با تفسیر تاریخ نقاشی تحلیل‌های ویژه ارایه کرده بود.

برخی از نمایشگاه‌های مهمی که نامی پتگر در آن‌ها شرکت داشت:

۱۳۴۴، نمایشگاه هنرمندان خاورمیانه در سفارت ترکیه
۱۳۴۶، نمایشگاه هنرمندان معاصر در سالن جدید موزه ایران باستان
۱۳۵۳، نمایشگاه مکتب کمال‌الملک و پیروانش در نگارخانه مهر شاد
۱۳۵۵، نمایشگاه سه نقاش معروف رئالیست در نگارخانه تخت جمشید
۱۳۴۶، نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران در فرهنگسرای نیاوران
۱۳۶۸، نمایشگاه هنرمندان معاصر ایران در موزه هنرهای معاصر
۱۳۷۱، نمایشگاه جلوه‌های هنر ایران در موزه هنرهای معاصر
۱۳۷۹تا۱۳۷۰، شرکت در کلیه نمایشگاه‌های دو سالانه ایران

این نقاش معاصر بر اثر سکته قلبی در آتلیه شخصی اش در نوشهر در حال کشیدن نقاشی در هشتم مرداد ماه سال ۱۳۸۷ درگذشت. او هنگام مرگ ۶۳ سال سن داشت.


منبع: biografiaka.akaup / Wikipedia / hamshahrionline

logo-samandehi