شمارۀ اول کوبه با موضوع «معماری و بازنمایی» منتشر شد.

فراز طهماسبی | دبیر پروندۀ معماری و بازنمایی

تصاویر به همۀ گوشه‌ و کنج‌های زندگی ما خزیده‌اند و رخنه کرده‌اند. به‌قولی آدم را در نهانی‌ترین رویاهایش هم راحت نمی‌گذارند. ابزارهای بازنمایی تصویری، آنچنان پیشرفت کرده‌اند و متنوع شده‌اند که دیگر صحبت از تصویر، صحبت از چارچوب قاب عکسی ساکن بر دیوار یا ایماژی دلپذیر در میان سطور آثار ادبی نیست. تصاویر متحرک، بیلبوردها، نشریات، تلویزیون و واقعیت مجازی دیگر به ثبت لحظات اکتفا نمی‌کنند، بلکه برایمان دنیا خلق می‌کنند. دنیایی از بازنمایی‌های بی‌شمار که هرآن فکروذکر آدم را به دنیایی دیگرمی‌برند و درکی تمام‌عیار از محیط طبیعی و مصنوع پیرامونی می‌سازند.

از عناصر مهم این محیط، معماری است. در روزگاری که تصویر، میان سوژه و موضوع معرفتش حضوری قاطع دارد (اگر نگوییم خودش جای موضوع معرفت را می‌گیرد)، نقش این تصاویر در بازنمایی معماری چیست؟ بسیار شنیده‌ایم که فلان معماری ژورنالی است، آن یکی اینستاگرامی است یا کارت پستالی است. تعابیری که اغلب با لحنی کنایه‌آمیز، جداشدن معماری را از بستر و زمینۀ طبیعی و انسانی‌اش محکوم می‌کنند. چنین تعابیری، بازنمایی معماری را در نشانه‌های تصویری طرد می‌کنند و دنبال معماری «واقعی»اند. اما اگر تصاویر آنقدر ما را احاطه کنند که قانع شویم واقعیت همین است که در این نشانه‌ها می‌بینیم چه؟ این پرسش، می‌تواند پرسشی از بنیانِ معماری باشد. پیش از آن در این پرونده می‌خواهیم ببینیم سازوکار این تصاویر چیست و چه‌طور معماری را بازنمایی می‌کنند.

پروندۀ «معماری و بازنمایی»، با این ایده شکل گرفت که بازنمایی معماری در سایر رسانه‌ها چه ابعادی دارد و این رسانه‌ها چه نقشی در نظام معرفتی ما بازی می‌کنند. به‌بیان دیگر، تصویرکردن معماری، چه تاثیری بر درک ما از فضا دارد؛ چه به‌عنوان معمار چه به‌عنوان مخاطب معماری. در این پرونده، «مسعود تقوی» از فضا در عکس می‌گوید و اینکه عکاسی نه‌تنها آبژکتیو نیست، بلکه دنیایی از تصویر برایمان می‌سازد که تمامیت ادراک ما را تحت تاثیر قرار می‌دهد. من، «فراز طهماسبی»، تلاش می‌کنم برج آزادی را به‌عنوان یک یادمان آیکونیک در خلال چند تیپ تصویری بخوانم و بفهمم هریک از این بازنمایی‌ها، چه‌طور هویت برج را دگرگون می‌کنند. «یاسمین نعمت‌اللهی» از نقش تبلیغات در جاانداختن زندگی آپارتمانی و سبک زندگی مدرن در نظام پیشین می‌گوید و این فرآیند را بررسی می‌کند که چه‌طور شعار «خانۀ شما نشانۀ شخصیت شماست» سعی دارد آدم جدید بسازد. «نیلوفر رسولی» به بازنمایی تهران در سینمای موج نوی ایران از میان دو فیلم «تنگنا» و «زیر پوست شب» می‌نگرد؛ به نمایش محیط شهریِ تشخص‌یافته و قاهری که پابه‌پای شخصیت‌های رمان کلاسیک، شخصیت‌پردازی شده است. و «شهاب‌الدین تصدیقی» از سابقۀ تاثیرگذاری نمایش تصویری بر درک معمار از کاروبارش، می‌نویسد.

دریافت رایگان فایل پی‌دی‌اف این شماره: کوبه.pdf