هنر مانوی

نویسنده: هانس یواخیم کلیم کایت

مانی نگارگر

چرا تصاویر نقاشی های مانی بیشتر چهره شرق دوری دارند تا ایرانی ؟
چرا خود هرگز کتابی ننوشت ؟

منظور مانی از نماد هایی که در نقاشی هایش استفاده میکرد چه بود ؟

کیش و آیین مانی کاملا ایرانی بود ؟

مانی :مانگ و به گفته برخی به معنی ماه است .

نماد مروارید : در آیین مانی جست و جوی روح بیشتر به کنش های غواصان تشبیه میشود که به ژرفای دریا فرو میروند تا گنج های ارزشمند به دست بیاورند . هدف این آیین آزاد کردن مروارید ها از جهان مادی و از طریق جامه پوشالی جسم و نیز "گرد آمدن روان ها " همچون اندام های یک بدن است و مداومت در تطهیر آنهاست.

نماد گنج: نماد گنج با صفت سنگ قیمتی ، گوهر ، یا جواهر شناخته شده است و به منزله ی چکیده ی همه ی پاره های روشنی در جهان است .

نماد کشتی و سکاندار : تصویر کالای بازرگانان که عبارتند از حواریون و به ویژه مانی یا "فرشته روشنی"

کشتی به منزله فرامین آیین مانوی است و لازم است که روح خود را همچون کالا بر عرشه ء کشتی دراندازد تا بتواند به سوی سرزمین روشنی براند .

مانویان از زبان تصویری ارزشمندی برای ساختمان کیهان "گیهان" و سرنوشت ابناء بشر و کشف رهایی بخش ایزدان استفاده میکردند .

به روایت این کتاب مانی در 216 میلادی در بابل به دنیا آمد و در 24 سالگی همزاد یونانی ایزدی او معرفت نجات بخش "گنوسی"را برای او آورد.

"گنوس" به معنای دستیابی به مرحلهء شهودی از حقیقت جهان است .

پایه گذار آیین مانوی در سرآغاز کتاب کفالایا (" گفتار های بنیادین دین " که به زبان قبطی باز مانده است) به نکته جالبی اشاره میکند و میگوید مروجان باستانی یک آیین نو خود کتاب مقدسی ننوشته اند بلکه آنرا به شاگردان خویش واگزار کرده اند . مانی نه تنها خود شیوه ای در خوشنویسی ابداع کرد و حتی کتاب هایش پس از ترجمه هم به زبان های ایرانی و آسیای میانه ای به این خط نوشته میشد و شخصا آثارش را هنرمندانه تذهیب میکرد . کتاب مصوری داشت بهنام ارژنگ

توبه نامه- چهار شهریار ایزدی

متن به گونه ای مرتب شده است که یا فضای صفحه را با سطور کامل پر میکند و یا آن را به دو یا چند ستون موازی تقسیم میکند که اغلب به سطر های قرمز پررنگ یا قرمز مایل به زرد محصور میشده است . خطوطی که برای تنظیم سطر ها کشیده میشد گاه به رنگ خاکستری روشن و از مرکب هندی رقیقی بوده است .

سنت خوشنویسی در دیر های مانوی ارجمند شمرده میشد .

مانی در ابتدا خط استر انجیلی را بر پایه ء الفبای سریانی تحول بخشید و این خط ویژه دارای ویژگی یک خط اسرار آمیز بود .

بر خلاف دوران اشکانیان که آزادی مذاهب مورد قبول بود در دوران ساسانیان دین زرتشت مذهب رسمی اعلام شد و مانی مورد شماتت و سخت گیری موبدان زرتشتی قرار گرفت و در سال 276 میلادی به بدعت متهم و زندانی شد و به دست بهرام (پسر شاپور اول ساسانی ) به قتل رسید .

این کتاب شامل تصاویر آثار به جا مانده از کتابها و دیواره نگارهاست ومناطق و مکانهایی که آثاری از مانویان در آنجا به جا مانده است . درباره کیش مانی و اصل و نسب او شرح کاملی تا آنجا که مدارک موجود اجازه داده اند توضیح داده است .

با این امید که این کتاب به تجدید چاپ برسد .

به قلم فرشته یمینی شریف

logo-samandehi