مردی به وسعت هنر

به گزارش گالری آنلاین به نقل از ایسنا ، عبدالعلی دستغیب در مقاله‌ای درباره این هنرمند نوشته است: منوچهر شیبانی اهل کاشان است و در 1302 به جهان آمده است. او پس از آموزش ابتدایی و متوسطه، در دانشگاه هنرهای زیبای دانشگاه تهران به آموزش نقاشی پرداخت و پس از فارغ شدن از تحصیل به ایتالیا - رم - رفت و رشته طراحی دانشکده هنرهای زیبای رم را به پایان رساند و پس از بازگشت به ایران سالی چند همین رشته را در دانشگاه هنرهای دراماتیک تدریس کرد. سپس رشته کارگردانی سینما در دانشگاه پاریس را دید. او شاعر، نقاش، طراح صحنه تئاتر، نمایش‌نامه‌نویس و سینماگر است.

شیبانی سرودن شعر را از 1321 آغاز کرد و در نخستین کنگره نویسندگان ایران 1325 شرکت جست. در این کنگره، فقط سه تن از شاعران نو شعر خواندند: نیما، جواهری و شیبانی. «شیبانی جوانترین عضو انجمن» همان شیوه نیما را در پیش گرفته و ارائه داد. با این تفاوت که در یک قطعه شعر چند وزن متفاوت عروضی را در هم آمیخته بود.

دستغیب در جای دیگری از مقاله اذعان می‌کند: در دفترهای نخست شیبانی، بیشتر اشعار او جنبه نمایشی دارند. «وصف‌ها و تصویرها» و «تابلوها» زیربنای هویت نمایشی شعر او را می‌سازند. شیبانی برخی از اشعارش را بر وزن اشعار فردوسی سروده و همچنین یک نمایشنامه خود را نیز با الهام از غزلیات حافظ نوشته است.

البته لازم به ذکر است که سال‌ها نیما یوشیج در مجامع می‌گفت: «شیبانی ولیعهد من است». بدعت و جسارت در فرم و محتوا در شعرهای شیبانی آن‌قدر هست که نگاه نوطلبانه نیما را به خود فرامی‌خواند و او را در عداد گویندگانی می‌گذارد که باید ادبیات معاصر متوجه آن باشد.

منوچهر شیبانی از خانواده فتح‌الله شیبانی شاعر بازگشتی عصر قاجار بود و پدرش با میرزاده عشقی دوست محسوب می‌شد. او در سن هفت یا هشت‌سالگی پدرش را از دست داد. پدربزرگ - قوام سلطنه - و مادربزرگ اشرافی‌اش مادر جوان را به ازدواج مجدد وادار کردند. منوچهر و برادر کوچکش در خانه پدربزرگش رشد کردند. بعدها او در هنرستان هنرپیشگی طراحی لباس، دکور و آرایش صحنه را آموخت.

مراوده با افرادی چون صادق هدایت، نیما یوشیج، هوشنگ ایرانی، جلال آل احمد، سیمین دانشور و سعید نفیسی موجب گشوده شدن افق‌های جدید در زندگی شیبانی می‌شود. او نخستین مجموعه شعر خود را تحت عنوان «جرقه» در سال 1324 منتشر کرد. دومین اثر او که ثمره حدود 20 سال کار شاعری او بود «آتشکده خاموش» نام گرفت و در سال 1343 منتشر شد. او سومین اثرش به نام «سراب های کویری» را در سال ۱۳۵۶ منتشر کرده است.

اولین شعر منتشرشده شیبانی «البرز آتشفشان» نام دارد که در یکی از مجله‌های کارگری قائم‌شهر منتشر شد. شیبانی از حضور استادانی چون علی نصر، رفیع حالتی، رضازاده شفق، خانملک ساسانی، غلامحسین نوشین، استاد حیدریان - که از شاگردان کمال‌الملک بود -، پرویز محمود و روبیک گریگوریان بهره برد.

آثار منوچهر شیبانی به نمایشنامه‌های صحنه‌ای، نمایشنامه‌های صحنه‌ای موزون، نمایشنامه‌های تلویزیونی، اپرا، فیلمنامه‌ها، فیلم‌ها، کتاب‌ها و مقالات و تالیفات تقسیم می‌شود.

منوچهر شیبانی همچنین نویسنده چندین اُپرا و نمایشنامه بوده و ۱۴ فیلم را کارگردانی کرده است. او در عمر نسبتاً کوتاهش ۵۲ نمایشگاه نقاشی در داخل و خارج از ایران برپا کرده و در بی‌ینال‌های داخلی و خارج برنده جوایزی شده است. اولین نمودهای هنر کانسپچوال و اینسالیشن در ایران با کارهای او در دهه ۴۰ با «نور و صدای تخت جمشید» ظاهر شد.

شیبانی، سهراب سپهری و صادق بریرانی را در دانشکده هنر به اسم سه تفنگدار می‌شناختند. او همکاری‌اش با جلال و سیمین را بعد از کودتای 28 مرداد 32 در مجله «نقش و نگار» شروع می‌کند. این نقاش جوان در سال 1337 برنده جایزه هنرهای زیبای اولین بی‌ینال تهران می‌شود.

او علاوه بر شعر و نقاشی در طراحی صحنه نیز تجربیاتی داشته است که می‌توان از طراحی دکور و لباس برای نمایش‌های افعی طلایی به کارگردانی علی نصیریان، ده و سه دقیقه به کارگردانی جعفر والی، خانه اجاره‌ای به کارگردانی علی نصیریان و در منطقه جنگی به کارگردانی عباس جوانمرد نام برد.

او کوشید اصول صحنه‌های اپرا را تغییر دهد. واحد شعر را به جای مصراع، کلمه دانست و معتقد بود که کلمه دارای سه خصوصیت است؛ ۱- بار تصویری ۲- بار موزیکی ۳- بار فضایی.

شیبانی در سال ۱۳۵۳ از دانشکده‌ی سینمایی فرانسه لیسانس می‌گیرد و برای کسب مهارت بیشتر در سینما می‌کوشید. دو سال بعد از همان دانشکده فوق لیسانس دریافت می‌کند و فیلم «عطش مساله آب در کویر» را به عنوان پایان‌نامه‌ خود می‌سازد و در بازگشت به ایران و تدریس در دانشکده هنرهای دراماتیک، سومین مجموعه شعر خود «سراب‌های کویری» را به چاپ می‌رساند و نمایشگاه نقاشی‌ای در گالری شیخ برپا می‌کند.

logo-samandehi